رژیم غذایی به عنوان یک برنامه ثابت برای خوردن و آشامیدن توصیف می شود که در آن نوع و
مقدار غذا به منظور دستیابی به کاهش یا افزایش وزن یا پیروی از یک سبک زندگی خاص برنامه
ریزی شده است.
در این مقاله به رژیم غذایی کتوژنیک میپردازیم که این روزها بسیار پر طرفدار است ، از آشنایی با
آن تا انواع و فواید و مضرات آن به همراه نمونه برنامه غذایی یک هفته ای ، پس با ما همراه باشید .
Ketogenic diet
رژیم کتوژنیک یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پرچرب است که شباهت های زیادی با رژیم های
اتکینز و کربوهیدرات کم دارد.
این دستور شامل کاهش شدید مصرف کربوهیدرات و جایگزینی آن با چربی است. این کاهش
کربوهیدرات بدن شما را در وضعیت متابولیکی به نام کتوز قرار می دهد. رعایت رژیم کتو می تواند
منجر به کاهش وزن کوتاه مدت شود.
کتوز (ketosis)یک فرآیند متابولیک است. هنگامی که بدن گلوکز کافی برای انرژی ندارد ، در عوض
چربی های ذخیره شده را می سوزاند. این امر منجر به تجمع اسیدهایی به نام کتون در بدن می شود.
برخی از افراد با پیروی از رژیم غذایی به نام رژیم کتوژنیک یا کتو ، کتوز را تشویق می کنند. این رژیم
غذایی که کربوهیدرات بسیار کمی دارد ، با سوزاندن چربی های ناخواسته بدن را مجبور می کند تا به
جای کربوهیدرات ، از انرژی برای چربی استفاده کند. کتوز نیز معمولاً در افراد مبتلا به دیابت رخ
می دهد ، زیرا اگر بدن انسولین کافی نداشته باشد یا از انسولین به درستی استفاده نکند ، ممکن
است این روند رخ دهد. توصیه میشود که افراد مبتلا به دیابت به خصوص دیابت نوع 1 از این
رژیم استفاده نکنند.
چندین نسخه از رژیم کتوژنیک وجود دارد ، از جمله:
رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD) : این رژیم غذایی دارای کربوهیدرات بسیار کم ، پروتئین متوسط
و چربی بالا است. به طور معمول حاوی 70 درصد چربی ، 20 درصد پروتئین و فقط 10 درصد
کربوهیدرات است .
رژیم کتوژنیک چرخه ای (CKD) : این رژیم شامل دوره هایی از کربوهیدرات های بیشتر است ،
مانند 5 روز کتوژنیک و 2 روز کربوهیدرات بالا.
رژیم کتوژنیک هدف دار (TKD) : این رژیم به شما امکان می دهد کربوهیدرات را در حین
تمرین اضافه کنید.
رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا: این رژیم مشابه رژیم کتوژنیک استاندارد است ، اما پروتئین
بیشتری را شامل می شود. این نسبت اغلب 60٪ چربی ، 35٪ پروتئین و 5٪ کربوهیدرات است.
با این حال ، فقط رژیم های کتوژنیک استاندارد و پروتئین بالا به طور گسترده مورد مطالعه
قرار گرفته است. رژیم های کتوژنیک دوره ای یا هدفمند روش های پیشرفته تری هستند و
در درجه اول توسط بدنسازان یا ورزشکاران استفاده می شود.
رژیم کتو می تواند خطر ابتلا به چندین بیماری در فرد را کاهش دهد ، از جمله:
بیماری قلب و عروقی
دیابت
سندرم متابولیک
همچنین ممکن است سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول “خوب” را به طور موثرتری
نسبت به سایر رژیم های کربوهیدرات بهبود بخشد. این مزایای سلامتی ممکن است به دلیل
کاهش وزن اضافی و گنجاندن غذاهای سالم تر در رژیم غذایی به جای کاهش کربوهیدرات ها
رخ دهد. پزشکان همچنین رژیم کتو را برای کاهش تعداد تشنج ها در کودکان مبتلا به صرع
که به سایر روش های درمانی پاسخ نمی دهند ، تجویز کرده اند. برخی از مطالعات نشان
داده اند که رژیم غذایی می تواند برای بزرگسالان مبتلا به صرع نیز مفید باشد ، اگرچه
تحقیقات بیشتری برای تأیید این یافته ها لازم است. با این حال ، رعایت رژیم کتو به طور
طولانی مدت به نظر نمی رسد فایده های چندانی داشته باشد.
Ketoacidosis چیست ؟
کسانی که از رژیم کتو پیروی می کنند باید سطح کتون خود را با دقت کنترل کنند. اگر سطوح
بیش از حد بالا برود ، ممکن است کتواسیدوز رخ دهد ؛ وضعیتی است که در آن سطح کتونها
بسیار بالا می رود و بدن را مسموم می کند. این یک بیماری شدید و خطرناک است که می تواند
به سرعت ایجاد شود ، گاهی اوقات در فاصله 24 ساعت. عوامل متعددی برای کتواسیدوز وجود دارد.
با این حال ، بیشتر اوقات به دلیل بیماریهایی رخ می دهد که باعث افزایش سطح هورمون های
ضد انسولین می شوند. همچنین ممکن است ناشی از مشکلات انسولین درمانی باشد ، یا از طریق
درمان های برنامه ریزی نشده یا عدم دریافت انسولین کافی.
کتواسیدوز بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 رخ می دهد. همچنین می تواند در افراد مبتلا
به دیابت نوع 2 اتفاق بیفتد ، اگرچه این بسیار کمتر رایج است. سطوح بالای کتون در ادرار و
سطح بالای قند خون هر دو نشانه کتواسیدوز هستند. فرد می تواند با استفاده از کیت در خانه آزمایش کتواسیدوز را انجام دهد.
برخی از علائم اولیه کتواسیدوز عبارتند از:
درد شکم
گیجی و مشکل در تمرکز
پوست خشک یا قرمز شده
تشنگی زیاد و خشکی دهان
نفس میوه ای
تکرر ادرار
تهوع و استفراغ
تنگی نفس یا تنفس سریع
قوانین رژیم کتو
مهمترین مورد این است که هر غذایی که کربوهیدرات بالایی دارد باید محدود شود.
بهتر است رژیم غذایی خود را عمدتا بر اساس غذاهای کامل و تک ماده تشکیل دهید.
غذاهایی که باید در رژیم کتوژنیک کاهش یا حذف شوند:
غذاهای شیرین: نوشابه ، آب میوه ، اسموتی ، کیک ، بستنی ، آب نبات و غیره.
غلات یا نشاسته: محصولات مبتنی بر گندم ، برنج ، ماکارونی ، غلات و غیره.
میوه: همه میوه ها ، به استثنای قسمتهای کوچکی از انواع توت ها مانند توت فرنگی
لوبیا یا حبوبات: نخود ، لوبیا ، عدس ، نخود و غیره
سبزیجات ریشه ای و غده ها: سیب زمینی ، سیب زمینی شیرین ، هویج ، جعفری و غیره.
محصولات کم چرب یا رژیمی: سس مایونز کم چرب ، سس سالاد و چاشنی ها
برخی از چاشنی ها یا سس ها: سس کباب ، خردل عسل ، سس تریاکی ، سس گوجه فرنگی و غیره.
چربی های ناسالم: روغن های گیاهی فرآوری شده ، سس مایونز و غیره.
الکل: آبجو ، شراب ، مشروب ، نوشیدنی های مخلوط
غذاهای رژیمی بدون قند: آب نبات بدون قند ، شربت ، پودینگ ، شیرین کننده ها ، دسرها و غیره.
شما باید بیشتر وعده های غذایی خود را بر اساس این غذاها تنظیم کنید:
گوشت: گوشت قرمز ، استیک ، ژامبون ، سوسیس ، بیکن ، مرغ و بوقلمون
ماهی های چرب: ماهی قزل آلا ، ماهی قزل آلا ، ماهی تن و ماهی خال مخالی
تخم مرغ: مرغهای مرغداری یا امگا 3 کامل
کره و خامه: کره علفی و خامه سنگین
پنیر: پنیرهای فرآوری نشده مانند چدار ، بز ، خامه ، آبی یا موتزارلا
آجیل و دانه ها: بادام ، گردو ، دانه کتان ، تخمه کدو ، دانه چیا و غیره.
روغن های سالم: روغن زیتون فوق بکر ، روغن نارگیل و روغن آووکادو
آووکادو: آووکادو کامل یا گوآکامول تازه ساخته شده
سبزیجات کم کربوهیدرات: سبزیجات سبز ، گوجه فرنگی ، پیاز ، فلفل و غیره.
چاشنی ها: نمک ، فلفل ، گیاهان و ادویه جات ترشی جات
نمونه برنامه غذایی کتو برای یک هفته
برای کمک به شروع ، در اینجا یک نمونه رژیم غذایی رژیم کتوژنیک به
مدت یک هفته نوشته شده است:
شنبه
صبحانه: پنکیک خامه ای با زغال اخته و در کنارش قارچ کبابی
ناهار: نودل و کدو سبز و چغندر
شام: ماهی سفید پخته شده در روغن نارگیل با کلم پیچ و مغز کاج برشته شده
یکشنبه
صبحانه: تخم مرغ سرخ شده با قارچ
ناهار: مرغ کنجدی کم کربوهیدرات و کلم بروکلی
شام: کدو حلوایی و اسپاگتی بولونزی
دوشنبه
صبحانه: مافین سبزیجات و تخم مرغ با گوجه فرنگی
ناهار: سالاد مرغ با روغن زیتون ، پنیر فتا ، زیتون و یک سالاد سبز مثل کاهو
شام: ماهی قزل آلا با مارچوبه که در کره پخته شده است
سه شنبه
صبحانه: تخم مرغ ، گوجه فرنگی ، ریحان و املت اسفناج
ناهار: شیر بادام ، کره بادام زمینی ، اسفناج ، پودر کاکائو و میلک شیک استویا ،
توت فرنگی خرد شده
شام: تاکو پنیری با سالسا
چهار شنبه
صبحانه: پودینگ چیا با شیر خشک و نارگیل و توت سیاه
ناهار: سالاد میگو آووکادو
شام: گوشت گوساله یا گاو با پنیر ، کلم بروکلی و سالاد
پنج شنبه
صبحانه: املت با آووکادو ، سالسا ، فلفل ، پیاز و ادویه جات ترشی جات
ناهار: یک مشت آجیل و ساقه کرفس و سالاد
شام: مرغ پر شده با پستو و پنیر خامه ای ، کدو سبز کبابی
جمعه
صبحانه: ماست و شیر با کره بادام زمینی ، پودر کاکائو و انواع توت ها
ناهار: کاهو و گوشت گاو چرخ کرده و فلفل دلمه ای خرد شده را به شکل تاکو
بپیچید
شام: گل کلم و سبزیجات مخلوط
- همیشه سعی کنید سبزیجات و گوشت را در دراز مدت بچرخانید ، زیرا هر نوع
مواد مغذی و مزایای سلامتی متفاوتی را ارائه می دهد.
در صورت گرسنگی بین وعده های غذایی چند میان وعده سالم و تأیید شده با کتو وجود
دارد که میتوانید آنها را میل کنید :
گوشت یا ماهی چرب
پنیر
یک مشت آجیل
زیتون
یک یا دو تخم مرغ آب پز
شکلات تلخ 90٪
ماست یونانی پرچرب مخلوط با کره آجیل
فلفل دلمه ای
توت فرنگی و پنیر ساده
کرفس با سالسا
گوشت گاو تند
بخشهای کوچکتر از وعده های غذایی باقی مانده