کاسیوس مارسلوس کِلِی جونیور (Cassius Marcellus Clay, Jr) ( محمد علی ) اسطوره بوکس قرن بیستم متولد ۱۷ ژانویه ۱۹۴۲ در ایالت کنتاکی ایالات متحده امریکاست . که به یاد سیاست مدار آمریکایی قرن نوزدهم که در همان ایالت کنتاکی برای پرچیدن بردهداری میجنگید انتخاب کردند. پدر او یک نقاش دیواری بود، اما برای امرار معاش تابلوهایی نیز می کشید. و مادرش اودسا کلی به عنوان نظافتچی و آشپز کار می کرد.
دزدی انگیزه ای برای شروع فعالیت محمد علی کلی
همه چیز از 12 سالگی محمد علی و دزدیده شدن دوچرخه اش شروع شد. محمد علی و دوستش برای خوردن رایگان پاپ کورن و هات داگ به ورزشگاه کلمبیا رفته بودند. که وقتی از ورزشگاه بیرون آمدند متوجه شدند که دوچرخه محمد علی دزدیده شد. او با عصبانیت به زیرزمین سالن تماشای کلمبیا رفت تا ماجرا را به افسر پلیس جو مارتین که مربی بوکس در سالن بدنسازی کلمبیا نیز بود گزارش دهد.
وقتی علی گفت که می خواهد شخصی را که دوچرخه اش را دزدیده مورد ضرب و شتم قرار دهد، مارتین به او گفت که ابتدا باید جنگیدن را بیاموزد و همین امر سبب شد تا چند روز بعد علی تمرین بوکس را در سالن بدنسازی مارتین آغاز کند.
از همان ابتدا محمد علی آموزش خود را جدی گرفت. وی شش روز در هفته آموزش میدید. در روزهای مدرسه، او صبح زود از خواب بیدار می شد تا بتواند بدود و شب ها به ورزشگاه برود. وقتی ساعت 8 شب سالن ورزشی مارتین تعطیل می شدعلی در سالن ورزش دیگری به تمرین می پرداخت. او با اینکه در دبیرستان نمرات ضعیفی داشت موفقیتهای ورزشی اش باعث شد تا او بتواند از دبیرستان فارغ التحصیل شود .
با گذشت زمان ، علی رژیم غذایی خاصی را نیز رعایت می کرد که شامل شیر و تخم مرغ واب پرتقال برای صبحانه بود. او همواره از غذاهای بی ارزش، الکل و سیگار دور ماند تا بتواند بهترین بوکسور جهان باشد.
چیزی نگذشت که او پا به رینگ گذاشت و اولین بار سال ۱۹۵۴ در یک مسابقه آماتور شرکت کرد. جو مارتین بعدها تعریف میکرد که “از بیشتر بچهها مصممتر بود.” میگفت: “بچهای سختکوشتر از او هرگز ندیده بودم.”
پنج سال بعد ، بین آماتورها چهره ای شناخته ای بود و چندین جایزه نیز برنده شد مثل دستکش طلایی در سال ۱۹۵۹.
درخشش محمد علی در المپیک 1960
محمد علی کلی حتی در تمرینات مثل هیچ کس دیگر نبود . بوکس را با شیوه ای خاص انجام میداد و بسیار سریع بود. تا سرانجام به عنوان بوکسور تیم ملی امریکا برای رفتن به المپیک رم در تابستان 1960 انتخاب شد . در 5 سپتامبر 1960 ، علی 18 ساله (در آن زمان هنوز به عنوان کاسیوس کلی شناخته می شد) در مسابقه قهرمانی سبک وزن در برابر Zbigniew Pietrzyskowski لهستانی مبارزه کرد برنده اعلام شد. و مدال طلای المپیک را از آن خود کرد. با کسب مدال طلا به مقام برتر بوکس آماتور جهان رسیده بود و وقت آن بود که حرفه ای شود.
در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۰ در لوییس ویل، کاسیوس کلی در اولین مسابقه حرفهای خود در ۶ راند توانست بر تونی هونساکر که رئیس پلیس ویرجینیای شرقی بود پیروز شود. هانسیکر در مصاحبه ای بعد از مسابقه گفت : “کلی مثل صاعقه بود. هر کلکی بلد بودم سوار کردم که تعادلش را بههم بزنم، اما بهتر از این حرفها بود.”
دنیای حرفه ای محمد علی کلی
وقتی محمدعلی در مبارزات حرفه ای شروع به مبارزه کرد . فهمید کارهایی وجود دارد که می تواند برای جلب توجه برای خودش انجام دهد. به عنوان مثال قبل از مسابقه ، چیزهایی را بیان می کرد تا مخالفان خود را نگران کند. او همچنین مرتباً اعلام می کرد، “من بزرگترین همه زمانها هستم!” در رینگ مثل بوکسورهای سبکوزن دور رقبایش میرقصید و جمعیت را با اداها، رقص پا و واکنشهای برقآسایش به وجد میآورد.
محمد علی کلی اکثرا قبل از مسابقه شعری خاص را می سرود ” مانند یک پروانه شناور شو ، مثل یک زنبور نیش بزن .”
نمایش های او کارساز بود. و بسیاری از مردم برای دیدن مبارزات علی هزینه میکردند. در سال 1964، حتی قهرمان سنگین وزن چارلز “سانی لیستون ” گرفتار هیاهوی تبلیغاتی شد حاضر به مبارزه با علی شد. در 25 فوریه 1964 ، علی برای کسب عنوان سنگین وزن در میامی با لیستون جنگید .
لیستون برای یک ناک اوت سریع به رینگ آمد اما علی خیلی حرفه ای و سریع بود. در دور هفتم ، لیستون بیش از حد خسته شده بود، شانه اش آسیب دیده و نگران بریدگی زیر چشمش بود تا جایی که از ادامه مبارزه امتناع کرد و محمد علی قهرمان سنگین وزن بوکس جهان شد و با همان اعتماد به نفس بالا و عجیبش گفت: “دنیا را تکان دادم.”
پیوستن محمدعلی کلی به جنبش ” امت اسلام “
کلی از مدتها قبل با جنبش “امت اسلام” آشنا بود. جنبشی که در دهه ۱۹۳۰ در دیترویت به رهبری الیاس محمد راه افتاده بود و جنبشهایی در حمایت از سیاه پوستان ترتیب میدادند. سرانجام در تاریخ 6 مارس 1964 کاسیوس کلی به جنبش امت اسلام پیوست مسلمان شد. و نام خود را به محمد علی کلی تغییر داد. او میگفت کاسیوس کلی “نام بردگی”اش بوده و علاقه ای نداشت کسی به آن نام قبلی صدایش کند.
ممنوعیت بوکس برای قهرمان سنگین وزن جهان
تا 3 سال بعد از مبارزه با لیستون، محمد علی در تمام مبارزات پیروز شد. او به یکی از محبوب ترین ورزشکاران دهه 1960 تبدیل شده بود و نمادی از غرور برای سیاه پوستان بود تا در سال 1967 محمد علی نامه ای دریافت کرد :
“ ایالات متحده مردان جوان را برای جنگ با ویتنام فرا می خواند.”
عقاید عمیق دینی علی کشتن را حتی در جنگ منع می کرد بنابراین علی از رفتن خودداری کرد. او گفت : “هیچ ویتنامی ای به من نگفته کاکاسیاه … حاضر نیستم بروم ده هزار مایل دور از خانه تا یک ملت محروم دیگر را بکشم و بسوزانم. صرفا برای اینکه سلطه اربابان سفید بر تیرهپوستهای جهان ادامه پیدا کند.
” در ژوئن 1967 ، محمد علی ، قهرمان بی بدلیل سنگین وزن جهان ، پای میز محاکمه کشانده شد و به دلیل فرار از خدمت زیر پرچم ایالات متحده، مجرم شناخته شد. 10 هزار دلار جریمه و به 5 سال زندان محکوم شد ، اما درخواست تجدید نظر کرد و با قید وثیقه توانست به زندان نرود. اما کمیسیون ورزش ایالت نیویورک و انجمن جهانی بوکس عنوان قهرمانی وی را از او سلب و پروانه بوکس او را تعلیق کردند.
بازگشت محمد علی کلی به میدان مسابقه
سه سال بعد از حکم یعنی در سال ۱۹۷۰، علی اجازه یافت دوباره به رینگ برگردد. در نخستین مسابقه پس از بازگشت
جری کواری را شکست داد، اما دوری از میدان سرعتش را گرفته بود.
مبارزه “غرش در جنگل” در اکتبر ۱۹۷۴ (مبارزه محمد علی و جورج فورمن قهرمان چندین دوره سنگین وزن)
کارشناسان شانسی برای برد علی قائل نبودند . بعضی گزارشگران بوکس حتی میگفتند رقابت با فورمن شکستناپذیر
ممکن است به قیمت جان علی تمام شود. علی هشت راند اول فقط دفاع میکرد. در اصل او از يك تاكتيك كه
بعده ها “rope a dope” نامگذاري شد استفاده كرد تا جورج ادوارد فورمن را خسته كند .
او در طول مبارزه صد ها مشت خورد و به طناب دور رینگ چسبیده بود. تا اواخر راند هشتم به یک باره از لاک
دفاعی بیرون آمد. با ضربه ای بی نظیر و به یاد ماندنی فورمن خسته را از پا درآورد. محمد علی سی و دوساله بار
دیگر قهرمان جهان شد .
جورج درباره محمدعلی میگوید : محمد علی همیشه از بوکس بزرگتر بوده است. گفتن اینکه او بهترین بوکسور تمام ادوار است تنها بخشی از داستان است. علی سه بار قهرمان جهان شد و یک ضربه چپ داشت که بهترین ضربه ای بود که من در برابر آن قرار گرفتم . توانایی او در گرفتن مشت در مسابقات سنگین وزن بی نظیر بود.
محمد علی و جو فریزر و چهارده راند نفس گیر
جو فریزیر واقعاً محمد علی را دوست نداشت. علی بعنوان بخشی از کری خوانی و شیطنت های قبل از مبارزه،فریزر را “عمو تام” و یک گوریل نامیده بود و او را به شدت عصبانی کرده بود .
سومین مسابقه آنها در مقابل یکدیگر در اول اکتبر 1975 برگزار شد و “Thrilla in Manila” نامیده شد زیرا در مانیل فیلیپین برگزار شد. داخل رینگ جنگی وحشیانه بین آنها بود. هم علی و هم فریزیر ضربات سختی به میزدند و هر دو برای پیروزی مصمم بودند. با به صدا درآمدن زنگ راند 15 ، ادی فاچ مربی فریزربه خاطر شدت جراحات دیگر اجازه ادامه کار را به او نداد و علی در این مبارزه پیروز شد . خیلی ها این مبارزه را بزرگترین مبارزه بوکس تاریخ می دانند.
محمد علی بعدها گفت : “هرگز اینقدر به مرگ نزدیک نشده بودم . راند چهاردهم، فریزیر حاضر نشد ادامه بدهد و شکست را پذیرفت.” از دیدگاه برخی کارشناسان دیگر زمانش رسیده بود تا محمد علی دستکش هایش را در اورد و در اوج خداحافظی کند اما او چنین نکرد و ادامه داد.
سومین قهرمانی بوکس جهان(محمد علی و لئون اسپینکس)
در 15 فوریه 1978، علی به بوکسور تازه کار لئون اسپینکس که دو دوره قهرمان المپیک شده بود بعد از 15 راند باخت . علی به شدت عصبانی بود.در حالی که با سخت کوشی کار می کرد تا برای بازی برگشت خود تمرین کند، اسپینکس این کار را نکرد و حریف را دست کم گرفت. مبارزه دوم دوباره 15 دور کامل را پشت سر گذاشت و محمد علی با قدرت برنده رینگ شد . او نه تنها عنوان قهرمانی سنگین وزن را از آن خود کرد ، بلکه اولین کسی در تاریخ بود که سه بار قهرمان شد.
خداحافظی اسطوره بوکس جهان ( محمدعلی کلی )
بعد ازسومین عنوان با افتخار قهرمانی ، در سال ۱۹۸۰ مجدد در لاسوگاس ، به میدان رفت و عنوان قهرمانیاش را به لری هولمز باخت . اما این بار دیگر پسگرفتنی در کار نبود . او همچنان ادامه داد و در دسامبر ۱۹۸۱، بعد از اینکه مسابقه را به امتیاز به ترور بربیک کانادایی باخت از بوکس کناره گرفت. و در چهل سالگی برای همیشه از رینگ خداحافظی کرد و دستکش هایش را آویخت .
کارنامه ورزشی محمد علی بسیار درخشان است ، او 56 برد کسب کرد و تنها پنج شکست را تجربه کرد. از 56 برد 37 برد با ناک اوت بود.
مبتلا شدن محمد علی کلی به پارکینسون
متأسفانه همه مبارزات به مرور آسیب جسمی بر محمد علی وارد آورد تا جایی که او دچار تشنج و لرزش دست و خستگی غیر عادی میشد. در سپتامبر 1984 در بیمارستان بستری شد تا علت را مشخص کنند. پزشکان بیماری علی را سندرم پارکینسون تشخیص دادند ، یک بیماری که منجر به کاهش کنترل مهارت های حرکتی و گفتاری می شود.
در دوران بازنشستگی او سفرهای متعددی انجام داد و هر کجای دنیا که میرفت طرفداران او دیوانه وار از وی استقبال میکردند. محمد علی در سال 1993 ( ۱۳۷۲ شمسی) به دعوت فدراسیون وقت بوکس به ایران سفر کرد. و با جمعی از مقامات و ورزشکاران ایران نیز دیدار کرد. از مقبره امام خمینی دیدن کرد، در نماز جمعه تهران حضور پیدا کرد و سفری به مشهد نیز داشت.
او در مسابقهای نمایشی در سالن شیرودی بر با علیاصغر کاظمی از قهرمانان بوکس ایران روی رینگ رفت. در ابتدا کاظمی به رسم احترام او را بوسید، علی نیز رقص پای مشهور خود را به نمایش گذاشت و مردم حاضر در ورزشگاه شیرودی بارها به تشویق علی پرداختند و در نهایت دست قهرمان اسطورهای بوکس را به نشانه پیروزی بالا رفت.
حضور محمد علی کلی در المپیک
بعد از گذشت حدود یک دهه از ابتلای وی به پارکینسون ، از محمد علی خواسته شد در مراسم افتتاحیه المپیک 1996 در آتلانتا ، جورجیا دیگ المپیک را روشن کند. علی به میدان رفت اما به آرامی حرکت میکرد و دستانش میلرزید. این حال او اشک بسیاری از تماشاگران و طرفداران او را در سراسر دنیا جاری کرد. کسی که زمانی مشتش پادشاه رینگ ها و مبارزات بود حالا تعادل دستان خود را نیز به سختی حفظ میکند.
محمد علی به فعالیت های اجتماعی خود و امور خیریه بیش از پیش مشغول شد . وی برای کمک به نیازمندان به کشورهای متعددی از جمله مکزیک و مراکش سفر کرد و در سال 1998، او به دلیل فعالیت در کشورهای در حال توسعه به عنوان پیام آور صلح سازمان ملل متحد انتخاب شد.
یک سال پس از سقوط گروه طالبان، در سال ۲۰۰۲ از افغانستان دیدن کرد. و با حامدکرزای، رئیسجمهوری وقت
ملاقات داشت. محمد علی در سفری به عراق به زیارت حرم امام حسین نیز رفت . در ژانویه 1972 به مکه مکرمه
نیز مشرف شده بود .
زندگی خانوادگی محمد علی کلی
محمد علی چهار بار ازدواج کرد و حاصل آن 9 فرزند است . در سال 1964 با همسر اول خود ازدواج کرد اما بعد
از یکسال به دلیل نداشتن تفاهم در پیوستن به امت اسلام از هم جدا شدند .
او مجدد در سال 1967 با همسر دوم خود ، بلیندا بوید ازدواج کرد. بوید و علی چهار فرزند مشترک داشتند: ماریوم ، جمیله و لیبان و محمد علی جونیور . بوید و علی در سال 1976 طلاق گرفتند.
همسر سوم او ورونیکا پورچه بود که درسال 1977 ازدواج کردند. این زوج دارای دو دختر شدند از جمله لیلا علی ، که با تبدیل شدن به یک بوکسور قهرمان قدم های پدرش را در پیش گرفت. اگر چه که پدر او با این مسئله مخالف بود و معتقد بود ورزش بوکس مناسب فیزیک بدنی خانم ها نیست و به آنها آسیب میزند. پورچه و علی در سال 1986 طلاق گرفتند.
در همان سال یعنی 1986 با همسر چهارم و آخر خود یولاندا (“لونی”) ازدواج کرد. این زوج از زمانی که لونی فقط شش ساله و علی 21 ساله بود، یکدیگر را می شناختند. مادران آنها بهترین دوستان و همسایه هم بودند.حاصل آخرین ازدواج او یک پسر به نام اسعد است.
علی دو فرزند دیگر نیز خارج از رابطه ازدواج دارد .
رژیم غذایی قهرمان بوکس جهان(محمدعلی کلی)
محمد علی همواره غذای سالم و سرشار از پروتئین میخورد و از الکل و مواد مخدر و حتی سیگار نیز دوری میکرد. او اشتهای زیادی داشت و غذای مورد علاقه اش همبرگر بود و همچنین در طی روز مقدار زیادی آب مینوشید.
او رستوران زنجیره ای به نام ChampBurger را نیز در ایالت فلوریدا افتتاح کرد.
از نظر او وعده غذایی خوب میتواند حاوی مرغ ، استیک ، سیب زمینی و سبزیجات ، میوه و غلات باشد.
افتخارات خارج از میدان مسابقه محمد علی کلی
قرن بیستم که تمام شد در گوشه وکنار دنیا از علی تجلیل کردند. در بریتانیا، مخاطبان بیبیسی او را بهعنوان چهره ورزشی قرن انتخاب کردند و نشریه اسپرتس ایلاستریتد آمریکا هم عنوانی مشابه به او داد.
سال 2001 فیلمی مستند از دوران طلایی زندگی او یعنی بین سالهای 1964 تا 1974 تهیه شد که ویل اسمیت نقش محمد علی را بازی کرد.
سال ۲۰۰۲ به پاس مشارکت محمد علی کلی در صنعت تلویزیون وهالیوود و سرگرمی، یک ستاره در پیادهروی مشاهیر هالیوود به نام او نصب شد. ستاره او تنها ستاره ای است که به سبب احترام به نام محمد، پیامبر اسلام ، بهصورت عمودی نصب شدهاست.
ترویج صلح، مسئولیت اجتماعی و احترام
سال ۲۰۰۵، محمد علی به پاس خدمات انسان دوستانه و مثالزدنیاش دو نشان عالی دولت آمریکا ، مدال شهروندی و مدال آزادی ، را که به شهروندان غیرنظامی اعطا میشود، دریافت کرد. در همان سال یک نهاد غیردولتی هم به نام او در زادگاهش یعنی لوییویل کنتاکی باز شد ، نهادی که هدفش ترویج صلح، مسئولیت اجتماعی و احترام است.
پس از مراسم تحلیف اوباما در سال 2009 ، علی جایزه NAACP را به دلیل تلاش های خدمات عمومی از رئیس جمهور دریافت کرد.
همچنین او دارنده رتبه اول در لیست مجلهٔ رینگ با عنوان ”’۱۰۰ مشت زن بزرگ سنگینوزن همه دوران”’ قبل از جو لوئیس است و دارنده رتبه دوم در جدول رتبهبندی قهرمانان سنگینوزن جهان در سایت معتبر بوکس رک (BoxRec) بعد از جو لوئیس میباشد.
فعال اجتماعی
محمد علی به عنوان یک بوکسور قهرمان جهان، مبارز و فعال اجتماعی، سوژه کارهای خلاقانه متعددی از جمله کتاب، فیلم، موسیقی، بازیهای ویدئویی، نمایشهای تلویزیونی و موارد دیگر بود. او در اکثر رتبه بندی ها و رسانه ها لقب «مشهورترین» جهان را داشت. عکس او 38 بار روی جلد مجله معتبر ورزشی Sports Illustrated چاپ شد. و بعد از مایکل جردن رتبه دوم را داراست. او ۵ بار بر جلد مجله تایم ظاهر شد که بیشترین تعداد برای یک ورزشکار در جهان است.
درگذشت اسطوره بوکس جهان
افسانه بوکس که چندین سال از بیماری پارکینسون و تنگی ستون فقرات رنج می برد.او در اواخر سال 2015 دچار ذات الریه و در بیمارستان بستری شد. اما نهایتا محمد علی کلی اسطوره تکرار نشدنی به علت مشکل تنفسی ، 3 ژوئن 2016 در 74 سالگی در ایالت آریزونا درگذشت.
مراسم تشییع و خاکسپاری محمد علی کلی روز جمعه، دهم ژوئن ۲۰۱۶ در زادگاهش شهر لوئیویل ایالت کنتاکی برگزار شد. هزاران نفر از مردم عادی و افراد سرشناسی همچون بیل کلینتون ، حامد کرزای ، پادشاه اردن ، آرنولد شوارتزنگر ، … در خیابانهای شهر لوییویل برای بدرقه کاروان حامل پیکر محمد علی حاضر شدند. خودروی حامل تابوت محمدعلی از مقابل اماکن مهم در زندگی او در حالی عبور کرد که جمعیت سوگوار با فریاد علی، علی به او ادای احترام کردند. روحش شاد و یادش گرامی.
سخنانی از قهرمان افسانه ای بوکس جهان
- من از هر دقیقه ی آموزش و تمرین متنفر بودم . اما گفتم: “ترک نکن . اکنون رنج بکش و بقیه زندگی خود را به عنوان یک قهرمان زندگی کن. “
- “خدمت رسانی به دیگران اجاره ای است که برای اتاق خود در جهان هستی می پردازید.”
- “مردی که نگرشش نسبت به دنیا در 50 سالگی مانند 20 سالگی باشد ، 30 سال از عمر خود را تلف کرده است.”
منابع: