مسمومیت غذایی ، دلایل و راههای درمان

مسمومیت غذایی چیست ؟

بیماری های ناشی از غذا یا همان مسمومیت غذایی ، نتیجه خوردن غذای آلوده٬ فاسد و مسموم است . از علائم رایج مسمومیت غذایی می توان به حالت تهوع ، استفراغ و اسهال اشاره کرد .

با اینکه مسمومیت غذایی تجربه بسیار سختی را برای بیمار دارد و اگر درمان نشود می تواند بسیار خطرناک واقع شود ، متاسفانه بیماری نادری نیست . طبق گفته CDC (The Centers for Disease یا همان مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماری ) ، سالانه ۴۸ میلیون از مردم آمریکا ( معادل با ۱ نفر از هر ۷ نفر ) دچار مسمومیت غذایی می شود و از این ۴۸ میلیون نفر ، نزدیک به ۱۲۸هزار نفر بخاطر مسمومیت غذایی خود در بیمارستان بستری می شوند .

علائم مسمومیت غذایی

اگر شما مسمومیت غذایی پیدا کنید ، احتمال اینکه متوجه آن بشوید بسیار زیاد است . منتها علائم این مسمومیت می تواند براساس نوع منبع مسمومیت فرق کند . ما در اینجا لیستی از رایج ترین علائم مسمومیت غذایی را در اختیار داریم که عبارتند از : دل درد ، اسهال ، حالت تهوع ، استفراغ ، کمبود اشتها ، تب خفیف ، ضعف و سر درد .

علائمی که در بالا به آنها اشاره شد اکثرا قابل مداوا هستند ، اما علائمی که در ادامه به آن اشاره می شود می تواند جان فرد بیمار را تهدید کند :

اسهالی که بیش از ۳ روز طول کشید

 تبی که بیش از ۳۸.۹ درجه باشد

 مشکل در قدرت تکلم و بینایی

 علائم کم آبی بدن همانند خشکی دهان

 کاهش میزان ادرار و پس زدن مایعات توسط بدن و ادرار خونی

 در صورت مشاهده هر کدام از این علائم در خود و یا فرد بیمار٬ فورا به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان پزشکی قرار بگیرید .

مسمومیت غذایی بر اساس نوع منبع مسمومیت می تواند بین ۳۰ دقیقه تا ۸ هفته طول کشد٬ با درمان و یا بدون درمان ، اکثر مسمومیت های غذایی طی یک هفته برطرف می شوند .

دلایل مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی اکثرا بخاطر یکی از این سه دلیل ایجاد می شوند :

باکتری ها

انگل ها

ویروس ها

این عوامل بیماری زا ( باکتری ، انگل و ویروس ) در تمامی غذا هایی که انسان ها میخورند وجود دارند . اما بیشتر آنها در پروسه پخت غذا توسط گرما از بین می روند . منبع اصلی مسمومیت غذایی ، غذا هایی هستند که به شکل خام و یا نیم پز خورده می شوند ، زیرا که این غذا ها در پروسه پخته شدن قرار نمی گیرند .

گاهی اوقات این عوامل بیماری زا پس از پخت غذا داخل آن قرار می گیرند و این اتفاق توسط دستان شسته نشده خود فرد می افتد .

گوشت ، تخم مرغ و لبنیات بیش از هر کالای دیگری در معرض آلوده شدن قرار دارند . آب نیز میتواند توسط عوامل بیماری زا آلوده شده باشد و موجب مسمومیت غذایی در فرد شود .

باکتری

باکتری با اختلاف رایج ترین دلیل مسمومیت غذایی است . علل باکتریایی مسمومیت عبارتند از :

ای کولی یا تولید سم شیگا ( Shiga toxin-producing (E. coli) )

 لیستریا مونوسیتوژنز ( Listeria monocyte genes )

سالمونلا ( Salmonella )

 کمپیلوباکتر(Campylobacter)

کلستریدیوم بوتولینوم ( Clostridium Botulinum )

استافیلوکوکوس اورئوز ( Staphylococcus )

شیگلا ( Shigella )

ویبریو ولنفیکوس (Vibrio Vulnificus)

در میان باکتری های بالا ، خطرناک ترین باکتری ها E. coli و Salmonella هستند .

سالمونلا ( Salmonella ) بزرگترین علت باکتریایی در مسمومیت غذاییست . بر اساس گفته های CDC ، از میان تمامی افرادی که در هر سال دچار مسمومیت غذایی می شوند دلیل مسمومیت ۱ میلیون و ۳۵۰ هزار نفر از آنها ، باکتری سالمونلا است.

کمپیلوباکتر ( Campylobacter ) و سی . بوتولینوم ( C. Botulinum ) از دسته باکتری هایی هستند که کمتر در مسمومیت های غذایی نقش دارند .

انگل

مسمومیت غذایی توسط انگل ها به اندازه مسمومیت توسط باکتری ها رایج نیست . اما گاها می تواند از آنها خطرناک تر باشد . نمونه ای از انگل هایی که از علل مسمومیت غذایی هستند عبارتند از :

توکسوپلاسما گوندی ( Toxoplasma Gondii )

لامبلیا ژیاردیا ( Giardia Lamblia )

کرم های نواری مختلفی همانند تنیا ساژیناتا ( Taenia Saginata ) یا کرم گوشت گاو

تنیا سولیوم ( Taenia Solium ) یا کرم گوشت خوک

دی فیلوبوتریوم لاتوم ( Diphyllobothrium Latum ) یا کرم گوشت ماهی

کریپتوسپوریدیوم ( Cryptosporidium )

آسکاریس لومبریکوئید ( Ascaris Lumbricoides )

کرم های سوزنی و تریچینلا ( Trichinella )

بر اساس تحقیقات CDC ، توکسوپلاسماگوندی ( Toxoplasma Gondii ) رایج ترین انگل در مسمومیت غذاییست که منجر به مرگ می شود . این انگل همچنین در مدفوع گربه نیز پیدا می شود .

انگل ها می توانند برای مدتی طولانی بدون جلب توجه ، در دستگاه گوارش شما زندگی کنند . افرادی که از سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار هستند و زنان باردار بیش از دیگران در زمان ابتلا به انگل ، دچار مشکل می شوند .

ویروس

یکی دیگر از عوامل مسمومیت غذایی می توانند ویروس ها باشند که عبارتند از :

نوروویروس ( Norovirus )

روتاویروس ( Rotavirus )

آستراویروس ( Astravirus )

٬ ساپوویروس ( Sapovirus )

 هپاتیت آ ( Hepatitis A )

نوروویروس دلیل اسهال و استفراغ ۱۹ الی ۲۱ میلیون مردم آمریکا در هر سال است. گاهی اوقات مسمومیت غذایی‌هایی که بخاطر ویروس ها شکل می گیرند می توانند کشنده باشند٬ اما احتمال آن بسیار کم است .

ویروس هپاتیت آ که موجب بیماری های کبدی می شود٬ می تواند از طریق غذا هم به بدن وارد شود .

درمان مسمومیت غذایی

اغلب اوقات ، مسمومیت غذایی را می توان در خانه درمان کرد . برخی از راه های درمان مسمومیت عبارتند از :

نوشیدن مایعات

اگر دچار مسمومیت غذایی شدید ، ضروریست که هیدراته بمانید و مایعات زیادی بنوشید . نوشیدنی های ورزشی که حاوی مقادیر زیادی الکترولیت هستند . آب میوه و مخصوصا آب نارگیل می تواند کربوهیدرات از دست رفته بدن را تامین کنند و از حجم خستگی فرد مسموم بکاهند .

از خوردن نوشیدنی هایی که در خود کافئین دارند پرهیز کنید . چرا که کافئین می تواند گوارش فرد مسموم را مختل کند . چای هایی که حاوی کافئین نیستند و در محتویات خود آرام بخش های گیاهی دارند همانند چای بابونه ، چای نعنا و چای گل گاو زبان می توانند به تسکین دل درد کمک کنند .

استفاده از داروهای بدون نسخه

استفاده از دارویی هایی که بدون نسخه پزشک تجویز می شوند همانند قرص لوپرامید (Loperamide) و پپتو – بیسمول ( Pepto-Bismol ) ، می تواند به فرو نشاندن اسهال و حالت تهوع کمک کنند .

البته بهتر است که قبل از استفاده از داروهای بالا با یک پزشک در این باره مشورت کنید٬ چرا که بدن انسان از اسهال و حالت تهوع برای خارج کردن مسمومیت از سیستم گوارش استفاده می کند و سرکوب آنها ممکن است مسمومیت را تشدید کند.

تنها زمانی استفاده از این داروها جایز است که شما می خواهید حالت تهوع خود را تا زمانی که تحت درمان تخصصی قرار بگیرید٬ به تعویق بیاندازید.

استفاده از داروهای تجویزی

با اینکه بیشتر مسمومیت‌های غذایی می توانند توسط خود بدن در طول زمان از بین بروند ، برخی مردم از داروهای تجویزی پزشک برای تسریع این روند استفاده می کنند . این داروهای تجویزی می توانند نسبت به عوامل بیماری زای مسمومیت غذایی متفاوت باشند .

داروهای تجویزی پزشک برای درمان مسمومیت در افراد پیر ، افرادی که دچار مشکل در سیستم ایمنی بدن خود هستند و زنان باردار بیشتر از دیگران ، استفاده می شود . برای مثال قرص های آنتی بیوتیک می توانند به زنان باردار کمک کنند تا فرزند خود را از معرض بیماری دور نگه دارند .

استفاده از آنتی توکسین

مسمومیت غذایی که بخاطر سی . بوتولینوم صورت می گیرد باید سریعا تحت درمان پزشکی قرار بگیرد . چرا که برای درمان آن باید از آنتی توکسین استفاده کرد . خردسالان نیز آنتی توکسین مخصوص خود را دارند که BabyBIG نام دارد .

استراحت

در آخر فراموش نکنید که استراحت برای کسانی که دچار مسمومیت شده اند ، یک نیاز حیاتی است .