زعفران،گیاه شگفت انگیز!

زعفران یک ادویه با رایحه ای قوی و رنگی منحصر به فرد است. همچنین این ادویه یک منبع غنی از آنتی اکسیدان است که باعث می شود استفاده از آن، با خواص بسیاری همراه باشد.

از علائم اولیه استفاده از زعفران می توان به تقویت خلق و خو، افزایش میل جنسی و کاهش استرس اکسیداتیو در بدن اشاره کرد. تقریبا هر کسی می تواند زعفران را به برنامه غذایی خود اضافه کند و از خواص بی نظیر آن بهره مند شود، چرا که این ادویه برای اکثریت مردم حساسیت زا نبوده و قابل هضم است.

ما در ادامه این مقاله شما را با خواص و فواید زعفران آشنا خواهیم کرد.

زعفران چیست ؟

زعفران یک ادویه است که از گل Crocus Sativus ( گل زعفران ) بدست می آید. ( این گل از خانواده گل هایی نظیر گل زنبق است. ) آنچه زعفران را از بسیاری از ادویه های دیگر متمایز می کند، روش کشت بسیار سخت آن است. کشاورزان باید رشته های داخل گل زعفران را با ظرافت بسیار زیاد و با دست جدا کنند. بدلیل روش بسیار سخت کشت زعفران، این ادویه جزو گران قیمت ترین ادویه های دنیا است.

خواص زعفران

از خواص زعفران می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1. میزان بالای آنتی اکسیدان :

بسیاری از تحقیقاتی که در رابطه با خواص زعفران صورت گرفته، نشان می دهند که این ادویه سرشار از آنتی اکسیدان هاست. یک بررسی در سال 2015 نشان می دهند که آنتی اکسیدان های فعال و اصلی موجود در زعفران عبارتند از :

1. کروسین

2. پیکروکروسین

3. سافرانال

از دیگر ترکیبات موجود در این ادویه می توان به کامفرول و کروستین اشاره کرد.

آنتی اکسیدان هایی که در بالا به آنها اشاره شد میتوانند با استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد بدن مبارزه کنند. بستر بسیاری از بیماری ها نظیر عارضه های قلبی و سرطان توسط استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد بدن فراهم می شوند، به همین دلیل است که جذب آنتی اکسیدان از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند از بروز چنین بیماری هایی جلوگیری کند.

2. جلوگیری از بیماری های سیستم عصبی

از دیگر خواص آنتی اکسیدان های موجود در زعفران، می توان به حفاظت از بدن در برابر بیماری هایی که بر روی سیستم عصبی تاثیر می گذارند، اشاره کرد.

تحقیقات سال 2015 نشان دادند که ترکیبات موجود در زعفران نظیر کروسین، از التهاب و تاثیرات استرس بر روی مغز جلوگیری کرده و به سلامت آن کمک می کنند. یک مطالعه دیگر بر روی تاثیرات آنتی اکسیدان ها نشان می دهد [ از نظر تئوری ] استفاده از زعفران می تواند از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کرده، زیرا که زعفران دارای خواص تقویت حافظه و ضد التهاب است.

طبق یک آزمایش افراد مبتلا به آلزایمر، استفاده 22 هفته ای از زعفران موجب بهبود حافظه آن ها شده. این نتایج با نتایج استفاده از داروی دونپزیل قابل مقایسه بودند و حتی عوارض جانبی کمتری داشتند !

با اینکه شواهد کافی برای تایید خواص زعفران بر روی سیستم عصبی وجود ندارد، پژوهشگران بر این باورند که در آینده ای نزدیک، نتایج آزمایشات بالینی می تواند باعث قوت گرفتن و تایید شدن این خواص شوند.

3. تقویت خلق و خو

شواهد نشان می دهند که زعفران می تواند موجب تقویت خلق و خو شود و از بروز افسردگی جلوگیری کند. یک مطالعه در “Journal of Behavioral and Brain Science” نشان می دهد که استفاده از زعفران می تواند موجب بالا رفتن سطح دوپامین در مغز شود، اما سطح دیگر هورمون های مغز نظیر سروتونین را ثابت نگه دارد.

آزمایشاتی در رابطه با این موضوع انجام شده اند که نشان می دهند، مصرف 30 میلی گرم زعفران به صورت روزانه توسط بیمارانی که افسردگی خفیف تا متوسط دارند، می تواند علائمی مشابه داروهای فلوکستین و ایمی پرامین داشته باشند.

با اینکه برخی از مردم از زعفران به عنوان یک درمان کامل برای تقویت خلق و خو استفاده می کنند، نمی توان آن را یک درمان کامل برای افسردگی دانست.

4. کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی ( PMS )

زعفران همچنین می تواند باعث کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی شود. گروهی از محققان در طول یک بررسی در سال 2015، به نتایج جالبی در رابطه با مصرف زعفران و ارتباط آن با علائم PMS رسیدند. در بانوانی که بین 20 تا 45 سال سن داشتند و روزانه 30 گرم زعفران مصرف می کردند، علائم PMS بسیار کمتر از کسانی بود که صرفا از یک مسکن برای کاهش این علائم استفاده می کردند.

در ادامه این تحقیقات، محققان متوجه شدند که بانوانی که تنها به مدت 20 دقیقه در روز زعفران بو می کنند، سطح پایین تری از هورمون استرس زای کورتیزول را در بدن خود دارند، پایین بودن سطح این هورمون استرس زا می تواند علائم PMS را در بدن کاهش دهد.

5. کمک به فرآیند کاهش وزن

شواهدی مبتنی بر تاثیر زعفران بر روی کاهش وزن و تنظیم اشتها وجود دارد که در ادامه به آن می پردازیم. یک مطالعه در “Journal of Cardiovascular and Thoracic Research” مشخص کرد که عصاره زعفران می تواند به کاهش شاخص توده بدنی، کاهش چربی بدن و کاهش سایز دور کمر در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر کمک کند.

افرادی که در طول آزمایشات از عصاره زعفران استفاده می کردند. متوجه کاهش اشتها خود نیز شده بودند.

عوارض جانبی و خطرات احتمالی استفاده از زعفران

به طور کلی، مصرف زعفران خطری را به همراه ندارد. آشپزی با این ادویه یکی از بهترین راه های اضافه کردن آن به برنامه غذایی هر فرد است، چرا که می تواند از مصرف بیش از اندازه آن جلوگیری کند.

استفاده روزانه 1.5 گرم زعفران بی خطر است، اما مصرف بی رویه آن می تواند موجب مسمویت غذایی شود. محققان می گویند که دوز مصرفی خطرناک این ادویه معادل 5 گرم است.

مصرف دوز بالایی از زعفران می تواند خطر های بسیاری را برای افراد ایجاد کند. برای مثال، محققان دریافتند که زنان باردار باید از مصرف بیش از 5 گرم زعفران در روز پرهیز کنند، چرا که این میزان زعفران می تواند اثرات محرکی را بر روی رحم بگذارد.

حساسیت به زعفران اگر چه بسیار نادر است، اما همچنان یک احتمال است. هرکسی که تجربه یک واکنش آلرژیک را پس از مصرف زعفران داشته است باید به دکتر مربوطه مراجعه کند.

چگونه از زعفران استفاده کنیم ؟

یکی از بهترین راه های افزودن زعفران به غذا این است که ابتدا چند رشته از آن را آسیاب و در یک لیوان آب داغ قرار دهید. عصاره بدست آماده را به غذای خود اضافه کنید. انجام این کار می تواند تمامی خواص، عطر و طعم بی نظیر زعفران را آماده استفاده در هر رسپی مربوط با آن کند. همچنین میتوانید پودر زعفرات را با چند قطعه یخ کنار بگذارید تا یخ اب شود و عصاره به دست امده را استفاده کنید . اضافه کردن به چای و دمنوش ، شربت و استفاده در دسرها و شیرینیجات از دیگر موارد مصرف این ماده شگفت انگیز است .

امروزه زعفران بیش از پیش در دسترس مردم قرار گرفته است. می توان آن را به صورت پودر، رشته و حتی کپسول خریداری کرد. اما بهتر است که قبل از استفاده از کپسول های زعفران به یک پزشک مراجعه کنید.

زعفران یک گیاه کهن و گران قیمت است. در ترکیبات زعفران، می توان مقدار زیادی از آنتی اکسیدان های حیاتی بدن را یافت که مصرف آن ها می تواند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن که با استرس اکسیداتیو در ارتباط هستند را کاهش داد.

شواهد کمی مبتنی بر این موضوع وجود دارد که این آنتی اکسیدان ها می توانند خواص بسیار بیشتری را در مقایسه با مصرف دیگر سبزیجات و میوه ها به همراه داشته باشند.

زعفران می تواند موجب تقویت خلق و خو، افزایش میل جنسی، کاهش وزن و کاهش علائم PMS در برخی افراد شود، با این حال برای تایید هر یک از خواص زعفران که در بالا به آنها اشاره شد، نیاز است تا تحقیقات بیشتری صورت گیرد.

منبع : medicalnewstoday