در این مقاله خواهید خواند :
- آویشن چیست ؟
- کاربرد آویشن در طول تاریخ
- شرایط رشد آویشن
- گونههای آویشن
- موارد مصرف آویشن
- خواص آویشن
- عوارض مصرف آویشن
- آویشن را با چه گوشتی مصرف کنیم؟
آویشن با نام علمی Thymus vulgaris گیاهی با رایحه ای متفاوت است. از گلها، برگها و روغن آن برای طعم دادن به غذا و برای مصارف دارویی استفاده میشود. آویشن حاوی مواد شیمیایی است که می تواند به درمان عفونتهای باکتریایی و قارچی کمک کند. همچنین برای تسکین سرفه مفید است و اثرات آنتیاکسیدانی دارد.
مردم معمولا از آویشن برای سرفه، کچلی سکهای (آلوپِسیا آرهآتا)، زوال عقل و بسیاری شرایط دیگر استفاده میکنند اما شواهد علمی برای این کاربردها وجود ندارد.
کاربرد آویشن در طول تاریخ
استفاده از گیاه آویشن قدمت بسیار دارد و ردپای آن را میتوان در تمدنهای باستان نیز مشاهده کرد. مصریان باستان از این گیاه به عنوان مایع مومیایی کردن استفاده میکردند. در یونان باستان آویشن به عنوان بخور در معابد کاربرد داشته است و آن را به آب حمام هم اضافه میکردند.
رومیان از آویشن برای طعم دادن به پنیر و نوشیدنیهای الکلی استفاده میکردند. همچنین آن را درمان مالیخولیا و خجالتی بودن میدانستند! با فتح جزایر بریتانیا به دست ارتش روم گیاه آویشن به مردم بریتانیا نیز معرفی شد.
بقراط که حدود سالهای 460-370 پیش از میلاد مسیح میزیست و امروزه به عنوان «پدر طب غربی» شناخته میشود آویشن را برای بیماریهای تنفسی تجویز میکرد. مردم در باغهای خود آویشن میکاشتند و آنها را در روستا جمع میکردند.
در سالهای 1340 زمانی که طاعون سیاه در اروپا منتشر شد مردم از دستههای آویشن برای محافظت از خود در برابر بیماری استفاده میکردند. تحقیقات علمی گرچه این نوع کاربرد آویشن را تایید نمیکند اما نشان داده است که آویشن خواص دارویی بسیاری دارد و امروزه نیز میتوان از این خواص بهره برد.
شرایط رشد آویشن
آویشن به آب و هوای گرم و آفتابی نیاز دارد و هرچه آفتاب بیشتری دریافت کند طعم قویتری نیز خواهد داشت. نسبت به بیآبی مقاوم است و به خاکی با زهکشی خوب و ترجیحا قلیایی نیاز دارد. این گیاه در خاک نسبتا فقیر یا حتی سنگلاخی نیز رشد میکند.
می توانید نهالهای آویشن را در خاکی با زهکشی بسیار خوب همراه با کمپوست/شن برای بهبود زهکشی بکارید. گرچه گیاه آویشن در زمان استقرار به خوبی کمآبی را تحمل میکند اما تا زمان رشد نیاز به آبیاری دارد. برای جلوگیری از رطوبت در پای گیاه میتوانید از مالچ شن یا شن باغبانی در اطراف آن استفاده کنید.
در هر زمان از سال میتوان آویشن را برداشت کرد. اما بهترین طعم آن برای گیاهان برداشت شده در تابستان است.
گونههای آویشن
آویشن گونههای بسیار زیادی دارد که در ادامه به معرفی تعدادی از آنها میپردازیم:
- آویشن ولگاریس (Thymus vulgaris)
آویشن ولگاریس که به عنوان آویشن معمولی با آویشن باغ نیز شناخته میشود گلهای بنفش خیره کنندهای دارد که فضایی مانند فرش ایجاد میکنند. این گیاه برای پر کردن شکافهای سنگی در باغها و فاصله در پاسیو مناسب است. برگهای آن عطری قوی دارند و برای استفاده در خورش، سوپ ، گوشت و ماهی مناسب هستند.
- آویشن لیمویی یا آویشن مرکبات «طلای کمانداران» (Thymus citriodorus ‘Archers Gold’)
آویشن لیمویی رشد کمی دارد و هنگام رشد سطح اطراف خود را میپوشاند. برگهای سبز و زرد آن عطر لیمویی دارند و برای استفاده در مرغ و ماهی مناسبند.
- آویشن لیمویی «ابلق» (Thymus citriodorus ‘Variegata’)
همانطور که از نام آن مشخص است این گونه نوعی آویشن ابلق است که برگهایی با عطر لیمویی دارد. این در تابستان گلهای جذاب صورتی میدهد.
- آویشن نیتیدوس «پیتر داویس» (Thymus nitidus ‘Peter Davis’)
آویشن نیتیدوس «پیتر داویس» گیاهی با سرعت رشد کم است که سطح را میپوشاند و برگهایی معطر به رنگ سبز رو به خاکستری دارد و در انتهای بهار گلهای صورتی رنگ میدهد. این گیاه انتخاب مناسبی برای کاشت در باغهای صخرهای و اطراف صخرههای مرتفع است.
- آویشن «ملکه نقرهای»
آویشن ملکه نقرهای فشرده و بوتهای است و میتواند در اطراف مسیرها یا فواصل پاسیو رشد کند. برگهای سبز تیره و ابلق آن روی ساقههایی زرشکی رنگ قرار دارند. این نوع از آویشن در تابستان خوشههایی از گلهای صورتی ریز میدهد.
- آویشن پشمی (Woolly thyme)
آویشن پشمی ظاهری به خاک افتاده با ساقههای بالغ و برگهایی خاکستری دارد که برای کاشت در باغهای صخره ای مناسب است.
- آویشن رونده (Creeping thyme)
آویشن رونده که گاهی با نام مادر آویشنها شناخته میشود گیاهی پوششی است و تا ۵-۸ سانتیمتر رشد میکند. این گونه از آویشن ارتفاع زیادی دارد و گلهایی به رنگهای بنفش روشن، سفید یا زرشکی میدهد.
- آویشن وحشی (Wild thyme)
آویشن وحشی ظاهری ایستاده اما رو به خاک دارد، گلهایی در طیف رنگی قرمز تا بنفش دارد و برگهای آن ممکن است سبز، طلایی یا ابلق باشند.
- آویشن الفین (Elfin thyme)
آویشن الفی گونهای رونده است که حدود ۲.۵-۵ سانت قد میکشد. علاوه بر ارتفاع و برگهایی معطر و گلهایی بنفش یا صورتی دارد. این گیاه برای باغهای صخرهای و فاصله میان آجرها یا آسفالت مناسب است.
موارد مصرف آویشن
آویشن گیاهی است که امروزه به طور گسترده به عنوان چاشنی بسیاری از غذاها استفاده میشود. علاوه بر عطر و طعم فواید درمانی نیز دارد و هزاران سال است که برای مقابله با عفونت و تسکین سیستم تنفسی به بدن انسان کمک میکند. در طب سنتی آویشن به عنوان آنتیبیوتیک برای درمان عفونت، سرفه و گلودرد تجویز میشود. این گیاه میتواند به درمان هر نوع سرفه یا مشکل تنفسی کمک کند.
به صورت کلی برگهای تازه این گیاه، پودر برگهای خشک و یا روغن آن در تهیه غذاهای مختلف کاربرد دارد. البته روغن آویشن علاوه بر مصارف آشپزی در ساخت صابون، دئودورانت، درمانهای موضعی و … استفاده میشود. مصرف دمنوش آویشن نیز برای درمان یا تسکین بعضی از بیماریها متداول است.
خواص آویشن
از خواص آویشن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مبارزه با آکنه
آویشن برای خواص آنتیباکتریالش شناخته شده است و ممکن است به عنوان یکی از مواد ضدآکنه در نظر گرفته شود. زمانی که آویشن برای روزها یا هفته ها در الکل غوطهور می ماند به محلول تنتور تبدیل می شود.
در تحقیقاتی که در سال 2010 صورت گرفت مشخص شد که اسانس آویشن فعالیتهای ضدباکتریایی در برابر باکتری پی.آکنه دارد که به عنوان دلیل آکنه شناخته میشود. در مورد اینکه روغن آویشن واقعا بر کاهش جوش تاثیر دارد یا خیر هنوز اطلاعی در دست نیست.
- کاهش فشار خون
گونهای از آویشن به نام Thymus linearis Benth وجود دارد که در پاکستان و افغانستان میروید. تحقیقاتی که در سال 2014 انجام شد عصاره آویشن باعث کاهش فشار خون و کلسترول در موشهایی با فشار خون بالا شد. با این وجود هنوز به تحقیق انسانی برای تایید این تاثیر آویشن نیاز است.
- کمک به کاهش سرفه
اسانس آویشن که از برگهای آن به دست میآید غالبا به عنوان درمان طبیعی سرفه استفاده میشود. در تحقیقی که در سال ۲۰۰۶ انجام شد ترکیب آویشن و برگ گیاه هدرا (ivy leaves) در کاهش سرفه و دیگر علائم برونشیت حاد موثر بودند.
- تقویت سیستم ایمنی
دریافت تمام ویتامینهای مورد نیاز بدن در طول روز کار آسانی نیست. خوشبختانه وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا گزارش داده است که آویشن سرشار از مواد مغذی است. برای مثال: ویتامین آ، ویتامین ث، مس، فیبر، آهن، منگنز
با این وجود آویشن منبع زیادی از این مواد مغذی نیست مگر اینکه در مقدار بسیار زیاد مصرف شود. برای مثال یک قاشق چایخوری از آویشن حاوی 1.28 میلیگرم ویتامین ث (به گفته اداره غذا و داروی آمریکا) است که تنها یک درصد از نیاز روزانه بدن را شامل میشود.
- دفع آفات
به گفته آژانس حافظت از محیط زیست تیمول، نوعی روغن آویشن، یکی از مواد اولیه سمهای آفتکش خانگی و صنعتی هستند و معمولا برای این موارد استفاده میشوند: باکتریها، ویروسها، موشهای صحرایی، موش و دیگر آفتها.
تحقیقاتی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که اسانس آویشن در برابر پشه و کرمینههای آن نیز موثر است.
شما میتوانید از نسبت چهار قطره روغن آویشن برای هر قاشق چایخوری روغن زیتون یا پنج قطره آویشن برای ۲ اونس آب به عنوان محلول دفع کننده استفاده کنید.
- رایحه درمانی
امروزه میتوانید بسیاری از محصولات مراقبت پوست را که حاوی آویشن هستند در فروشگاهها ببینید. آویشن همچنین یکی از مواد اولیه محبوب در دئودورانتهای طبیعی است و معمولا در ظرفهای برگ خشک که معمولا برای معطر کردن فضا استفاده میشوند وجود دارد.
شما میتوانید چند قطره از اسانس آویشن را در دستگاه بخور بریزید تا از خواص آن برای آرامش استفاده کنید. البته تایید این خاصیت آویشن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
- جلوگیری از عفونتهای باکتریایی
یکی از مطالعات آزمایشگاهی در سال 2013 نشان داد که روغن آویشن میتواند مانند نوعی مواد نگهدارنده طبیعی از غذا در برابر بعضی از باکتریهای متداول که حتی در میزان کم باعث مسمومیت غذایی انسان میشوند محافظت کند.
علاوه بر این یک تحقیق آزمایشگاهی در سال 2011 نشان داد که روغن آویشن در برابر سویههای مقاوم باکتریهای استافیلوکوکوس، انتروکوک، اشریشیا و سودوموناس موثر است.
توجه داشته باشید که این نکته به این معنا نیست که مصرف روغن آویشن از مسمومیت غذایی شما جلوگیری میکند. علاوه بر این اگر به صورت مرتب مکمل آویشن مصرف کنید ممکن است بسیاری از باکتریهای مفید را در معده خود از بین ببرید.
- کمک به درمان عفونتهای قارچی
آویشن به صورت بالقوه تنها در برابر باکتری موثر نیست بلکه در برابر قارچها نیز تاثیرگذار است.
یک تحقیق آزمایشگاهی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد نشان داد که دوز بسیار کم اسانس آویشن در برابر کاندیدا آلبیکانس، یکی از دلایل عمده عفونت قارچی، موثر است. آویشن حتی زمانی که قارچ در برابر داروی فلوکونازول مقاوم بوده تاثیر داشته است.
با این وجود هنوز به تحقیقات انسانی نیاز است تا تاثیر مصرف آویشن بر درمان کاندیدا تایید شود.
- احتمال کمک به مقابله با بعضی از سرطانها
یک تحقیق آزمایشگاهی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که اسانس آویشن و اسانس میخک مانع از سرطان سینه میشوند. تحقیقات دیگری این آزمایش را در سال 2021 تکرار کرد. این تحقیقات تنها شواهد ضعیفی از قابلیت آویشن برای سرطان را نشان دادند به همین دلیل برای تایید این موضوع به تحقیقات انسانی نیاز است.
- افزایش مقاومت روغنهای پختوپز
پراکسیددار شدن لیپید مشکلی جدی در عمل آوردن غذا و نگهداری از آن است. ممکن است باعث کاهش کیفیت غذا، ماندگاری، سالم بودن و یا ارزشهای غذایی آن شود. دانشمندانی از ورشو، پایتخت لهستان، تاثیر عصاره آویشن بر افزایش مقاومت روغن آفتابگردان را در دماهای مختلف آزمایش کردند و اعلام کردند که آویشن ممکن است آنتیاکسیدانی قوی برای تثبیت روغن آفتابگردان باشد.
عوارض مصرف آویشن
افراد زیادی آویشن را از طریق غذا مصرف میکنند اما بعضی از افراد ممکن است واکنشهای خاصی نسبت به ترکیبات گیاه، برای مثال تیمول و کارواکرول، نشان دهند که این واکنشها در افراد حساس باعث تحریک غشای مخاطی میشود.
- بهتر است از مصرف آویشن در کودکان زیر ۱۰ جلوگیری شود.
- افرادی که داروهای ضدتیروئید یا جایگزینهای تیروئید مصرف میکنند بهتر است از مصرف آویشن خودداری کنند زیرا با این داروها تداخل منفی دارد و اثربخشی آنها را مختل میکند.
- هیچ تحقیقی مبنی بر بیخطر بودن آویشن برای زنان باردار یا شیرده منتشر نشده است اما هیچ منع مصرفی نیز وجود ندارد. با این وجود به دلیل اینکه آویشن قرنها برای تقویت قاعدگی استفاده شده است مصرف آن در زنان باردار ممکن است همراه با خطر سقط جنین باشد.
- آویشن ممکن است سرعت انعقاد خون را کاهش دهد.
- مصرف آویشن ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد به ویژه اگر به مقدار زیاد مصرف شود.
- برگ های آویشن ممکن است در بدن به عنوان استروژن عمل کنند. به همین دلیل افرادی که دچار بیماریهای حساس به هورمون هستند بهتر از مصرف آن خودداری کنند. برای مثال افراد مبتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان، فیبروم رحم، آندومتریوز و شرایطی که ممکن است به واسطه استروژن تشدید شود.
- از آنجا که آویشن ممکن است سرعت انعقاد خون را کاهش دهد احتمال خونریزی بیشتر هنگام عمل و پس از آن را افزایش میدهد. به همین دلیل حداقل دو هفته پیش از عمل باید مصرف آویشن قطع شود.
- افرادی که به گیاهان دیگر مانند نعناع یا اورگانو حساسیت دارند باید از مصرف آویشن خودداری کنند.
آویشن را با چه گوشتی مصرف کنیم؟
ترکیب آویشن با گوشت گوسفند و گاو به دلیل طعم خوب این گوشتها نتیجه دلنشینی ارائه میدهد. آویشن طعم تلخی دارد که طعم این گوشتها را بدون تغییر ماهیتشان کامل میکند. گوشت مرغ و بوقلمون را نیز میتوان با آویشن طعمدار کرد. طعم گیاهی آویشن به خوبی در کنار طعم مرغ مینشیند.
به صورت کلی آویشن ادویهای است که وجودش در آشپزخانه ضروری به شمار میرود و میتوان برای طعم دادن به بسیاری از غذاها از آن استفاده کرد. علاوه بر مرغ و گوشت آویشن را میتوانید با غذاهای پنیری یا حاوی تخممرغ نیز امتحان کنید و از نتیجه لذت ببرید.
منابعwww.medicalnewstoday.com
www.gardenersworld.com
www.medicinenet.com
www.medicalnewstoday.com
substituteninja.com