معرفی طبع و مزاج های چهارگانه در طب سنتی

مشخصه های فردی و پیشنهادهای غذایی برای هر طبع

• مزاج گرم و خشک (صفراوی)

افراد دارای مزاج گرم و خشک عمدتا لاغر اندام هستند با استخوان بندی معمولا درشت و رنگ پوست و سفیدی چشم آن‌ها کمی به زردی می‌زند. این افراد به شدت گرمایی هستند و اکثرا عطش زیاد و خشکی دهان دارند. عموما بسیار پر انرژی و پر تحرک هستند. باهوش و زیرک و پر حرفند و زود عصبانی می‌شوند و هم به سرعت عصبانیتشان فروکش می‌کند.

افرادی با مزاج گرم خشک میل زیادی به خوردن ترشیجات (مانند لواشک، تمبر هندی، سرکه و …) و همچنین خوراکی‌های سردی مانند خیار، کاهو و هندوانه دارند و تمایل به خوردن شیرینی جات در آن‌ها کم است.

شاتوت، انار، زرشک، تمشک، زردآلو، هلو، سیب، گلابی، خیار، کدو، کاهو و اسفناج برای صفراوی مزاج‌ها مفید است.

سیر، پیاز، ادویه هـای تند، گوشت قرمز، موز، خربزه، آناناس، انجیر، غذا هـای سرخ کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل با مزاجشان سازگار نیست.

• مزاج گرم و‌تر (دموی)

افرادی که دموی مزاج اند عمدتا پوستی سرخ و سفید و بدنی درشت و عضلانی دارند. این افراد نه گرمایی هستند ونه سرمایی، ولی تحمل سرما برایشان راحت‌تر است. قدرت حرکات بدنی و قدرت هضم و اشتهای خوبی دارند و نسبت به دیگران عروق دست برجسته تری دارند. افراد دارای مزاج گرم و‌تر مستعد ابتلا به فشار خون و بیماری‌های قلبی هستند .

انسان‌های دموی، شجاع و جسورند و اعتماد به نفس بالایی دارند. اهل ریسکند و نظم و ترتیبشان از صفراوی‌ها کمتر است. میل به رهبری دارند و معمولا خوشرو، صمیمی و آرام هستند، اما اگر عصبانی شوند ممکن است دست به رفتار‌های مخاطره آمیز بزنند. میل به شیرینی و ترشی دارند، اما همه نوع غذایی می‌خورند.

خاکشیر، تخم ریحان، سوپ یا آش جو، نان جو، برگ زردآلو، هلو و انجیر برای دموی مزاج‌ها مفید است.

آب یخ، نوشابه، تخم مرغ، بادمجان، ترشی، سرکه، سیر و چای برایشان مضر است .

• مزاج سرد و خشک (سوداوی)

افرادی با مزاج سرد و خشک اکثرا دارای پوستی سفید و به شدت سرمایی هستند . همچنین این افراد میل زیادی به خوابیدن دارند و در بسیاری از مواقع احساس ضعف می‌کنند و کم انرژی هستند.

از منظر رفتاری سوداوی مزاج ها با خصوصیاتی مانند نظم و ترتیب و دور اندیشی زیاد شناخته می‌شوند. همچنین بسیار دقیق و خونسردند و میل زیادی به تحلیل و ارزیابی از خود نشان می‌دهند. از نظر روانشناسی عمدتا جزء دسته درونگرا هستند. انها میل زیاد به شیرینی جات و غذا‌های گرم دارند و خوراکی‌های سرد مانند خیار و کاهو چندان با ذائقه سوداوی مزاج‌ها سازگار نیست.

گوشت گوسفند، خروس و شتر، نمک دریا، نبات سفید، نعنا و روغن کنجد، کلم، جوانه گندم، ماش، پسته، بادام، گردو و چای دارچین به سوداوی مزاج‌ها توصیه می‌شود.

گوشت گوساله، ماهی، عدس، گشنیز، لوبیا، بادمجان و سبزیجاتی مثل خیار، کاهو، گوجه فرنگی و میوه‌هایی مثل موز و کیوی برای این افراد مضر است .

• مزاج سرد و‌ تر (بلغمی)

افراد بلغمی  بیشتر چاق و پر چربی هستند و پوست سفید و مو‌های کم پشت دارند. کمتر تشنه می‌شوند و عموما دهانشان مرطوب است. انسان‌های با مزاج سرد و‌تر را از روی ساعات زیاد خواب در طول شبانه روز می‌توان شناخت. همچنین بد نیست بدانید برای این افراد بدترین زمان سال زمستان است. کم انرژی و یا حتی اندکی کند هستند. در عوض آن‌ها صبور و آرامند و کمتر از افراد حاضر در دیگر مزاج‌های چهارگانه و به ندرت عصبانی می‌شوند.

تمایل به خوراکی‌های گرم مانند شیرینی جات و ادویه‌ها و عدم تمایل به مصرف خوراکی‌های سرد مانند ترشیجات دارند.

خرمای خشک، انبه، سیب، بـه، توت، انجیر، انگور، کشمش، هویج، کرفس، زنجبیل، دارچین و زیره برای بلغمی مزاج‌ها مفید است.

کاهو، هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، مرکبات و کیوی، هلو، زردآلو، شلیل، قارچ، ذغال اخته، آش، سوپ ماهی و کله پاچه برای افراد بلغمی توصیه نمیشود .